Je kent het vast: een kind dat constant op zijn mouw kauwt, aan zijn potlood sabbelt of zelfs speelgoed in zijn mond stopt. Soms lijkt het alsof ze gewoon alles willen proeven, maar er zit vaak meer achter dan simpelweg nieuwsgierigheid. Dit gedrag kan te maken hebben met een orale fixatie – een term die in de psychologie gebruikt wordt om een sterke neiging naar mondstimulatie te beschrijven. Maar wat betekent dat precies? En waarom hebben sommige kinderen er meer last van dan anderen?

Wat is een orale fixatie?

De mond is een van de eerste ‘ontdekkingsgereedschappen’ die een baby heeft. Vanaf het moment dat een baby geboren wordt, is zuigen een natuurlijke reflex. Niet alleen om voeding binnen te krijgen, maar ook om troost en veiligheid te vinden. Dit verklaart waarom baby’s graag op fopspenen sabbelen of aan hun duim zuigen. Maar bij sommige kinderen blijft die behoefte langer bestaan.

De term orale fixatie komt uit de theorieën van Freud, die stelde dat de mond in de vroege kinderjaren een belangrijke rol speelt in de psychologische ontwikkeling. Als kinderen in deze fase niet voldoende mondstimulatie krijgen (of juist te veel), kan dat ervoor zorgen dat ze later in hun leven een sterke behoefte houden om met hun mond bezig te zijn. Dit kan zich uiten in nagelbijten, potloodkauwen, duimen of zelfs eten van niet-eetbare voorwerpen.

Waarom stoppen sommige kinderen alles in hun mond?

Er zijn verschillende redenen waarom een kind een sterke kauw- of sabbelbehoefte heeft. Dit kunnen zowel psychologische als sensorische oorzaken zijn:

1. Sensorische prikkelverwerking
Sommige kinderen hebben moeite met het verwerken van prikkels. Dit kan zowel te veel prikkels (overprikkeling) als te weinig prikkels (onderprikkeling) betekenen. Kauwen of sabbelen kan dan een manier zijn om prikkels beter te reguleren en zichzelf tot rust te brengen.

2. Concentratie en focus
Misschien heb je het zelf ook wel eens gedaan: op een pen kauwen terwijl je diep nadenkt. Voor kinderen kan kauwen helpen om zich beter te concentreren, bijvoorbeeld tijdens schoolwerk.

3. Stress en spanning
Kinderen die spanning of stress ervaren, grijpen soms instinctief naar hun mond. Dit kan zich uiten in nagelbijten, duimen of kauwen op kleding. De beweging van het kauwen geeft een kalmerend effect en kan helpen om emoties beter te reguleren.

4. Mondmotoriek en orale behoeften
Bij sommige kinderen is de ontwikkeling van de mondspieren nog niet helemaal in balans. Zij hebben extra stimulatie nodig om de juiste mondmotoriek te ontwikkelen. Dit kan zich uiten in de drang om vaker te kauwen of te sabbelen.

Wanneer wordt het een probleem?

In principe is kauwen en sabbelen een natuurlijke behoefte, maar het kan problematisch worden als:

Het leidt tot kapotte kleding, beschadigde tanden of gezondheidsrisico’s (zoals kauwen op gevaarlijke voorwerpen).
Het sociale problemen veroorzaakt, bijvoorbeeld als een kind in de klas wordt aangesproken op zijn kauwgedrag.
Het kind er niet mee kan stoppen, ook niet wanneer het niet passend is.

In zulke gevallen is het goed om naar een oplossing te kijken die het kauwgedrag op een veilige manier ondersteunt.

Hoe kun je een kind helpen?

Als je merkt dat je kind een sterke orale fixatie heeft, kun je op verschillende manieren helpen om deze behoefte op een gezonde manier te reguleren.

1. Geef een veilig alternatief
In plaats van nagels, pennen of kleding, kun je een kind een speciaal ontworpen bijtketting geven. Deze is gemaakt van veilig, flexibel siliconen en biedt een prettige kauwervaring zonder risico’s. Het geeft dezelfde voldoening, maar voorkomt dat tanden of kleding beschadigd raken.

2. Bied andere sensorische hulpmiddelen aan
Sommige kinderen hebben baat bij fidget toys of ander sensorisch speelgoed om hun handen bezig te houden. Dit kan helpen om de focus te verleggen van mondstimulatie naar andere vormen van zelfregulatie.

3. Observeer de onderliggende oorzaak
Als je kind vaak kauwt bij stress of overprikkeling, kan het helpen om te kijken naar manieren om de algemene spanning te verminderen. Denk aan ontspanningstechnieken, regelmaat en een prikkelarme omgeving.

4. Accepteer het als een natuurlijke behoefte
Soms helpt het al om te beseffen dat dit gedrag niet per se iets is om te ‘verhelpen’, maar eerder om te begeleiden. Zolang het geen probleemgedrag wordt, is het oké als een kind af en toe behoefte heeft om te kauwen of sabbelen.

Een veilig en effectief hulpmiddel

Voor kinderen die voortdurend op spullen kauwen, kan een bijtketting een ideale oplossing zijn. Het vervangt ongewenst kauwgedrag en helpt kinderen om prikkels beter te verwerken. Bovendien voorkomt het schade aan tanden, nagels en kleding. Een bijtketting is er in verschillende vormen en sterktes, zodat elk kind een passend hulpmiddel kan vinden.

Hoewel een orale fixatie soms als een ‘fase’ wordt gezien, is het voor sommige kinderen een blijvende behoefte. Door hen een veilig alternatief te geven, help je hen om op een prettige manier prikkels te reguleren en rust te vinden in een wereld vol indrukken.